Wykłady wyjazdowe Wykłady prowadzone na terenie szkoły oddalonej od Warszawy o maksymalnie 100 km. Poruszają zarówno współczesne problemy fizyki jak i rozszerzają podstawę programową z fizyki. Są przygotowane w formie prezentacji multimedialnych, często z wykorzystaniem prostych pokazów. Mogą być przeprowadzone zarówno w pojedynczych klasach jak i dla większej grupy uczniów na przykład na sali gimnastycznej.

Kliknij na tytuł zajęć, by dowiedzieć się o nich więcej.

Wyznaczanie promieniowania Radonu (8 uczniów)

Uczniowie zapoznają się ze zjawiskiem promieniotwórczości. Sprawdzą zasięg cząstek alfa oraz wykonają pomiar aktywności produktów rozpadu radonu w powietrzu. Wykonają wykres ilustrujący rozpad promieniotwórczy. Ćwiczenie przeznaczone dla grup licealnych.

Czy światło można złapać? O optyce na różne sposoby.

Wykład z pokazami. Zajęcia zaczniemy od wprowadzenia w zagadnienia z dziedziny optyki geometrycznej. Wspólnie przeprowadzimy kilka doświadczeń z optyki, które pozwolą zilustrować w prosty sposób rodzaje światła, rozchodzenie się światła w różnych materiałach i metody obrazowania. Zbadamy czym różni się światło diody od światła żarówki, świeczki i słońca. Pokażę jak zbudować własne spektrometry. Ponadto sprawdzimy, czy promienie światła rzeczywiście rozchodzą się po liniach prostych, a kiedy zupełnie nas zaskakują w interferometrach. Rozszerzymy też te zagadnienia o metody holograficzne i metody zapisu informacji na płytach CD. Zbadamy zjawisko odbicia światła od zwierciadeł i zastanowimy się czy można zrobić pułapkę na fotony. Zajęcia zakończymy omówieniem najnowszych trendów w optyce (uwzględniając eksperymenty, za które przyznano nagrody Nobla w optyce – np. szczypce optyczne) i wstępem do optyki kwantowej (uwzględniając pułapkowanie światła w mikro-strukturach i kryształach fotonicznych). Osoba prowadząca: Dr hab. Barbara Piętka.

Promieniowanie elektromagnetyczne - czym jest i czy powinniśmy się go bać?

Zapoznanie z pojęciem promieniowania elektromagnetycznego, jego właściwościami, rodzajami i możliwościami jego wykorzystywania w nauce, życiu codziennym, przemyśle, medycynie itp. Omówienie zarówno korzyści wynikających z istnienia promieniowania elektromagnetycznego jak i zagrożeń jakie może ze sobą nieść oraz sposoby ochrony. Zapoznanie z przyrządami wykorzystującymi różne rodzaje promieniowania elektromagmetycznego. Pokazy, dzięki którym możemy „zobaczyć” promieniowania elektromagnetyczne np. z wykorzystaniem pryzmatu. Wykład ilustrowany pokazami. Osoba prowadząca: mgr Karolina Stachurska

Electricity: On everything, everywhere.

Electricity makes the world around us function on the clock, and yet we usually know so little of it. On this discussion, we will talk about our everyday interactions with electricity, and how to safely conduct them. What are the wires hanging on the street? How does a phone charger works? Can you touch an electrical outlet? What happens when you lick a battery? Why should you keep your computer dry? Starting with a brief overview of the technological advances done in the past century, we will go through concepts of energy generation, transmission, storage and how it can be used to transfer and process information. Content will be further tailored depending on the previous knowledge of the audience on the topic. Wykład z pokazami. Osoba prowadząca: dr Bruno Cury Camargo

Jak badamy uszkodzenie i naprawę DNA, czyli czym zajmuje się radiobiologia

Wykład z pokazami. Cząsteczka DNA jest niezbędna do funkcjonowania organizmów żywych, bo odpowiada za przechowywanie i kodowanie informacji genetycznej. Badanie procesu uszkodzenia i naprawy DNA ma charakter multidyscyplinarny, co potwierdza nagroda Nobla przyznana za mechanizmy naprawy podwójnej helisy w dziedzinie chemii w 2015 roku. Promieniowanie jonizujące stanowi unikalne narzędzie służące do uszkodzenia nici DNA w ściśle kontrolowany sposób, zarówno pod względem czasu trwania tego procesu, jak i dostarczanej do komórki energii (w postaci dawki, podanej w Gy zdefiniowanych jako 1 J na kg). Celem wykładu będzie omówienie metod badawczych, pozwalających zmierzyć stopień uszkodzenia i naprawy DNA w komórkach ludzkich poddanych działaniu promieniowania jonizującego. Osoba prowadząca: Dr Beata Brzozowska.

Jak wygrać w chowanego z komórkami nowotworowymi?

Wykład z pokazami. Materiał genetyczny zawarty w naszych komórkach stale ulega uszkodzeniu, zarówno spontanicznemu, jak i w wyniku działania rożnych czynników, takich jak promieniowanie jonizujące. Mimo tego że komórka radzi sobie skutecznie z naprawą takich uszkodzeń, proces odbudowy struktury DNA nie jest wolny od błędów, co może doprowadzić́ do powstawania nowotworów. Wykład poświęcony jest omówieniu zasady działania tomografii komputerowej (CT, z ang. Computed Tomography) oraz pozytonowej tomografii emisyjnej (PET, z ang. Positron Emission Tomography) umożliwiających obrazowanie zmian nowotworowych. W tym celu omawiane są sposoby detekcji promieniowania jonizującego. Pomiar promieniowania tła wykonują uczniowie. Wady i zalety CT i PET dyskutowane są na podstawie obrazów wykonanym obiema technikami dla pacjenta onkologicznego. Osoba prowadząca: Dr Beata Brzozowska-Wardecka.

FIZYKA I MUZYKA, CZYLI DRGANIA I FALE NA WESOŁO

Czym jest dźwięk i jakie są jego właściwości? Odpowiadając na to pytanie omówione zostanie m. in. działanie różnych instrumentów muzycznych (również takich, które skonstruować można samodzielnie). Podczas wykładu zaprezentowane zostaną doświadczenia przybliżające uczestnikom tematykę drgań i fal. Chętni uczniowie będą mieli możliwość uczestnictwa w części eksperymentów. Wykład ilustrowany pokazami. Prowadzący: mgr Jarosław Rybusiński

ENERGETYKA JĄDROWA – SZANSA CZY ZAGROŻENIE

Podczas wykładu zostaną omówione następujące zagadnienia: 1. Co to jest energia jądrowa w kontrze do energii atomowej, krótko o atomie i jądrze atomowym, energia wiązania elektronów vs energia wiązania nukleonów w jądrze atomowym, wyjaśnienie dlaczego rozszczepienie uranu, czyli podział jądra na dwa fragmenty powoduje uwolnienie energii, jaka jest skala wielkości energii atomowej i jądrowej, dlaczego produkty rozszczepienia są promieniotwórcze i co to znaczy; 2. Jak działa reaktor jądrowy, jak jest zbudowany, jakie ma zabezpieczenia, co wchodzi w skład świeżego i wypalonego paliwa jądrowego, co robi się z wypalonym paliwem jądrowym; 3. Krótko o wpływie promieniowania jonizującego na ludzi, dawkach związanych z działającą elektrownią i odpadami; 4. Dlaczego potrzebujemy innych źródeł energii niż OZE i jakie są możliwości; 5. Jakie są przyczyny i skutki awarii w Fukushimie oraz jaką wyciągnięto lekcję. W zależności od oczekiwanej długości wykładu część z wymienionych zagadnień może zostać rozszerzona lub skrócona. Prowadząca: dr Aleksandra Fijałkowska

Od muzyki do fizyki

Wykład z pokazami. Muzyka  jest  dla  każdego  z  nas  czymś  naturalnym,  co nie zna granic językowych i może sprawiać wielką przyjemność. Muzyka składa się z dźwięków. Co to jednak jest   dźwięk? Czy   dźwięk   może  rozchodzić   się   w   próżni? Co   to   jest   wysokość dźwięku,   a   co  oznacza głośność   dźwięku?   Jak   dźwięki   powstają   w   różnych instrumentach muzycznych, a jak wytwarzamy je my ludzie, mówiąc i śpiewając? Na te pytania postaram się odpowiedzieć podczas wykładu, ilustrowanego pokazami. Osoba prowadząca: Prof. Andrzej Wysmołek.

Fizyka od kuchni

Wykład z pokazami. Podczas wykładu odpowiemy na następujące pytania: Czym jest tak właściwie ogień? Jak działa płyta indukcyjna? Co to są te mikrofale i czemu odgrzewają mi jedzenie? Skoro do teflonu nic nie przywiera, to jak przywarli do niego patelnię? Czemu lodówka chłodzi a piekarnik grzeje? Zrobimy również lody w 5 sekund używając do tego ciekłego azotu. Osoba prowadząca: Mgr Adam Spyra.

Fizyka Sportu

Wykład z pokazami. Wykład omówi zagadnienia fizyczne na przykładzie trzech dyscyplin sportowych: a) bieganie - sprint a maraton, porównanie przyspieszenia Usaina Bolta do przyspieszenia bolidu F1. Dlaczego Afrykanie tak są tak świetnymi biegaczami? Ewolucja w bieganiu - buty biegowe - w czym nam pomagają? b) tenis - rotacja piłki, czemu Federer jest świetny na trawie, a Nadal - na mączce? Sekret serwisu Sereny Williams, czyli siła razy ramię. c) skoki narciarskie - niby wiatr w plecy, a przeszkadza - dlaczego? Dlaczego zawodnicy, by skoczyć dalej, nie odpychają się mocniej od belki startowej? Osoba prowadząca: Mgr Adam Spyra.

Co widzi kamera termowizyjna

Wykład z pokazami. Podczas wykładu zostaną zjawiska leżące u podstawy promieniowania termicznego. Zostaną podane przykłady promieniowania ciał w zakresie widzialnym oraz omówione promieniowanie ciała ludzkiego. Omawiane zagadnienie zostaną zilustrowane prostymi pokazami. Osoba prowadząca: Dr hab. Aneta Drabińska.

Jak zmierzyć temperaturę, czyli o własnościach termicznych różnych ciał słów kilka

Wykład z pokazami. Podczas wykładu zostaną zaprezentowane obecnie stosowane termometry oraz na ich przykładzie omówione zjawiska fizyczne pozwalające mierzyć temperaturę. Zostanie omówiony termometr gazowy, cieczowy, bimetalowy, elektryczny oraz pirometr. Następnie zostaną przedstawione stosowane obecnie skale temperatury oraz omówione ich punkty stałe oraz relacje między nimi. Omawiane zagadnienie zostaną zilustrowane prostymi pokazami. Osoba prowadząca: Dr hab. Aneta Drabińska.

„Science Busking” – czyli jak bawić się fizyką.

Wykład z pokazami. Wykład prezentowany jest w formie tzw. „Science Busking” czyli kuglarstwa naukowego. Zajęcia mają pokazać przede wszystkim, że zarówno fizyka jak i praca naukowa nie są wcale nudne. Podczas zajęć, na wesoło prezentujemy proste eksperymenty, nawiązując do trudnych tematów. W sposób niestandardowy omawiamy również pojęcia, które wprowadzane są na szkolnych lekcjach fizyki. W część doświadczeń zaangażowana jest także publiczność. Osoba prowadząca: Mgr Jarosław Rybusiński.

Zmiana klimatu: nauka versus postprawda

W trakcie wykładu wyjaśnię pojęcia i przedstawię zjawiska fizyczne, które umożliwią zrozumienie przyczyn zmiany klimatu, m.in.: ciało doskonale czarne; odbicie, pochłanianie i rozpraszanie światła; gazy cieplarniane; bilans energetyczny Ziemi; wymuszenie radiacyjne; cykl węglowy. Zaprezentuję historię odkrycia globalnego ocieplenia i historyczne zmiany koncentracji dwutlenku węgla w atmosferze Ziemskiej oraz średniej temperatury Ziemi, wskazując naturalne i an­­tro­po­ge­nicz­ne przyczyny jej zmiany. Przedstawię udział poszczególnych czynników emisji gazów cieplarnianych. Omówię skutki jakie niesie ze sobą globalne ocieplenie i możliwe sposoby spowolnienia tego procesu. Na koniec obalę kilka wybranych mitów, związanych ze zmianą klimatu, często obecnych w mediach publicznych i społecznościowych, prezentowanych przez sceptyków i tzw. denialistów. Osoba prowadząca: Dr hab. Jacek Pniewski.

Czy Maria Skłodowska - Curie jadła banany? O promieniowaniu w życiu codziennym.

Wykład z pokazami. Promieniowanie jonizujące jest nieodzownym elementem życia na Ziemi. Średnia dawka roczna od promieniowania naturalnego w Polsce wynosi ok. 2,4 mSv. Promieniowanie to było z człowiekiem od zarania dziejów, kiedy powstawało życie jego natężenie było znacznie większe niż obecnie. Czy to znaczy, że niskie dawki promieniowania są niezbędne do życia i wbrew powszechnym przekonaniom społeczeństwa nie są szkodliwe? Celem wykładu jest pokazanie, gdzie w życiu codziennym spotykamy się z promieniowaniem. Odpowiemy na pytania, czy jedzenie zbyt dużej ilości bananów, lub czerwonej fasoli może być szkodliwe dla zdrowia (nie chodzi tu o dolegliwości żołądkowe). Czy nasi pradziadkowie rzeczywiście pili wodę       z radem i myli zęby pastą radową? Przybliżymy sylwetkę pewnej Marii “mieszkającej” w Świerku oraz sprawdzimy, czy grzyby rzeczywiście świecą. Na końcu obliczymy jak dawno była katastrofa w Czarnobylu i jak daleko jest Fukushima. Osoba prowadząca: Mgr Mateusz Filipek.

Radon wokół nas

Wykład z pokazami. Wykład poświęcony jest omówieniu promieniowania naturalnego, własności promieniowania  alfa, beta i gamma i ilustrowany pokazami. Podczas wykładu stworzymy źródło promieniotwórcze osadzając na filtrze produkty rozpadu radonu w powietrzu. Zmierzymy zasięg cząstek alfa z takiego źródła i poziom promieniowania naturalnego w sali wykładowej (klasie). Osoba prowadząca: Dr hab. Zygmunt Szefliński.

Fizyka a zachowanie zwierząt

W trakcie wykładu przedstawione zostaną przykłady specyficznych zachowań ryb elektrycznych, bąbelnicy, strzelczyka, pszczoły japońskiej i strzelczyka. Zachowania te wyjaśniane są w kontekście zjawisk fizycznych, które są odpowiedzialne za obserwowane efekty. Osoba prowadząca: Prof. Adam Babiński.

Alternatywne źródła energii

Problem dostępu do źródeł energii staje się coraz bardziej znaczący na świecie. Zasoby paliw kopalnych będących podstawowym źródłem energii dla naszej cywilizacji kończą się. Jakie zatem mamy perspektywy? Czy rozwiązaniem, jest wykorzystanie energii jądrowej, termojądrowej, energii słoneczna, energia wiatru, wody, energii geotermalnej? Na wykładzie ilustrowanym pokazami (wykonywanymi razem z  uczestnikami wykładu) przedstawione zostaną różne możliwości pozyskiwania energii (alternatywne źródła) ale też sposoby jej oszczędzania. Osoba prowadząca: Prof. Andrzej Wysmołek.